glenda blokland - du nanga leti na mama fu obia

Toen ik in1997 in Nederland kwam wonen, maakte ik kennis met Brada Kotja Otmar Watson, één van de oprichters van jongerenvereniging Bun Tranga in de Bijlmer. Hij begeleidde donkere jongeren, organiseerde allerlei activiteiten, we deden fietstochteen, van alles. Sinds die tijd is mijn identiteit meer en meer geënt geraakt op mijn Afrikaanse wortels en heb ik heel veel geleerd over mijn Afrikaans - Surinaamse geschiedenis, waaronder natuurlijk ook Keti Koti. Het is inmiddels al sinds meer dan twintig jaar dat ik mijn identiteit en  achtergrond volledig heb omarmd.

Keti Koti heeft voor mij, naast de letterlijke, historische betekenis, ook een figuurlijke. De ketens zijn verbroken, maar hoe zit het met de ketens in mijzelf?Eén van de belangrijkste Afrikaanse beelden die mij in mijn woonkamer omringt is wat dat betreft het houten beeld van Sankofa met een vogel die achteromkijkt, ondertussen het 'gouden ei' in zijn bek dragend. Sankofa staat voor mij voor voor de terugblik naar mijn eigen voorouders en alle schatten en levenswijsheden uit Afrika. Het ei dat de vogel vasthoudt symboliseert het leven en de voortplanting en voor mij persoonlijk ook voor de uitdaging om mezelf te vernieuwen van binnenuit, zoals het mezelf losmaken van de conditionering in bepaalde facetten: het Christendom van De EBG, een deel van mijn opvoeding die ik als beperkend heb ervarene te laten gaan.

Sinds ik terug ben gegaan naar mijn eigen geschiedenis beleef ik die figuurlijke kant van Keti Koti steeds sterker, vooral op bijzondere momenten als een verjaardag, een begrafenis. En de herdenking van Keti Koti zelf, tijdens de Keti Koti Maand, speelt een grote rol in mijn leven. Daarbij vind ik het erbij stilstaan, met meerdere mensen, het fijnst. Het feest op één juli vind ik ook belangrijk, maar dat hoeft voor mijn niet per se in groepsverband. Het gaat er voor mij om dat je je dankbaarheid voelt, in verbinding met de hoogste schepper.

Ik kleed me niet speciaal anders in die periode, ik kleed me wel Afrikaans, maar dat doe ik vaker. En tijdens een Kabra Neti draag ik kleding in de kleuren die onze voorouders op de plantages droegen: blauw, wit. Zwart kan ook.
In Suriname is één juli een feestdag voor het hele volk, hier in Nederland sta ik er meer bij stil, voel ik dat mijn navelstreng in verbinding staat met mijn voorouders. Dat naar binnen keren, dat is een genezingsproces.

Ik ben de laatste jaren een aantal keren naar Afrika geweest. De eerste keer was in 2019, naar Ghana, Togo en Benin. Dat voelde meteen als thuiskomen. Het begon al op Schiphol, samen met al die Afrikaanse mensen bij de gate. In 2020 ging ik weer naar Ghana, het is tijdens die reis dat ik het beeld van San Kofa, waarover ik net vertelde, heb gekocht. Op deze foto sta ik voor de ingang van de de Slave River in Assin Manso, waar de mensen, voordat ze vanuit Elmina in schepen werden afgevoerd, nog een laatste bad op Afrikaanse bodem namen: 'the bath of no return'. Tegenwoordig gaan mensen vanuit alle uithoeken van de Afrikaanse diaspora hiernaartoe terug. Een emotioneel 'bath of return', op youtube hier mooi vastgelegd.
Of het in Nederland ook een nationale feestdag zou moeten zijn? Er zijn zoveel dingen belangrijk. Je kunt je afvragen: wat was de rol van een ieder in het verleden en welke bijdrage kunnen wij in het heden leveren? Wij mensen van Afrikaanse roots moeten doorzetten, ons eigen bewustzijn nog meer ontwikkelen, gesprekken aangaan met de Nederlandse Bank (ik denk daarbij ook aan terugbetalingen), met de Europese orde.

Op mijn werk neem ik er een vrije dag voor. Onderling leeft het enorm, mijn queens, mijn sisa's en ik bellen elkaar rond die tijd ook, zo van: "Heb jij ook vrij genomen?" We moeten er dus wel een snipperdag voor opnemen.
En na die dag van het feest van Keti Koti, dan gaan we weer verder.
Met studeren en met helen. 

De tekst die voor mij het meest bij dit project, bij Keti Koti past is deze: 'Du nanga leti na mama fu obia'. Obia is de moeder van alle levens, de ziel van de mens, van de natuur, van alles. De tekst betekent: 'Goed doen is de vaandel van de moeder des levens'. Hoe je het ook wendt of keert, de waarheid van dit eeuwenlange onderdrukkende economische systeem, dit kolonialisme, de slavernij, de ontmenselijking, die waarheid dient zich aan.

* * * * * * * * 

Glenda Blokland
Reïntegratiecoach. Studeerde psychologie en communicatie aan het HBO, en Sociaal Culturele Wetenschappen en Psychologie aan de Universiteit
Geboren in Moengo, Suriname (1974)
Huidige woonplaats: Almere